Beeldvullend, recht voor mijn neus op een groot beeldscherm, was een plekje van mijn lichaam zichtbaar dat ik – voor zover mijn geheugen reikt – nooit eerder had aanschouwd. Het zit dan ook behoorlijk goed verstopt, slechts zichtbaar voor mezelf als ik uiterst lenig zou zijn. Behalve ikzelf keken twee dames en een man mee.
Zes jaar geleden deed ik voor een IT-project onderzoek bij BVO (Bevolkingsonderzoek Oost) en toevallig ontving ik in die periode voor het eerst een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek darmkanker. Vanaf vijfenvijftigjarige leeftijd ontvang je tweejaarlijks een uitnodiging voor zo’n onderzoek. Driemaal bleek er bij mij niets aan de hand.
Korte tijd terug ontving ik voor de vierde keer een uitnodiging en een paar dagen later, het was op een zaterdagmorgen, plofte de uitslag op de mat. Ik pakte de envelop op en zei direct: ‘Dit is niet goed.’ Ik voelde het aan de envelop, die iets zwaarder aanvoelde dan slechts een A4-tje.
Inderdaad, er bleek bloed te zijn aangetroffen. In de begeleidende brief stond een uitnodiging voor een gesprek voor de vrijdag erop, waarna een afspraak voor een kijkonderzoek gemaakt zou worden.
De folder in de envelop vertelde dat de uitslagen van een kijkonderzoek grofweg zijn:
- 4 van de 100 mensen hebben darmkanker
- 25 van de 100 mensen hebben één of meer grote poliepen
- 40 van de 100 mensen hebben één of meer kleine poliepen
- 28 van de 100 mensen hebben geen poliepen
De kans op een uitslag waar je echt niet op wacht is met 4% dus relatief klein, maar de kans op een behoorlijke prijs in de staatloterij is veel kleiner en die wordt uiteindelijk ook regelmatig gewonnen.
Redelijk ontspannen ging ik samen met mijn vrouw naar het gesprek. Er werden vragen gesteld over medicijngebruik, lengte en gewicht, mate van beweging, roken, eten, drankgebruik. Behalve bij drankgebruik, grofweg op het randje met (in mijn geval minimaal) vijf eenheden per week(end), scoorde ik uiterst goed. Het was een fijn en ontspannen gesprek, behalve dan de vraag hoe vaak ik moet poepen. Zoiets vraag je normaal gesproken toch niet over een taboe-onderwerp? De vraag: ‘En u?’, bekroop me overigens nog wel even, maar eigenlijk wilde ik dat helemaal niet weten van de charmant ogende dame.
Voor maandag de dertiende mei, ruim twee weken later, kon ik als eerste mogelijkheid een afspraak maken. De vraag werd nog wel gesteld of ik de dertiende vervelend vond, maar zelfs op vrijdag de dertiende had ik toegestemd; hoe eerder hoe beter.
Op de terugweg was ik plotsklaps toch minder ontspannen. Stiekem maakte ik me tot mijn eigen verwondering toch wat ongerust. Die nacht sliep ik onrustig en vond het diep in de nacht, achteraf gezien, lastig om helder te denken. ‘Hoe vertel ik het de kinderen als de uitslag niet goed is en hoe vertel ik het de loopgroep? Als ik de kinderen bel, dan schiet ik misschien wel vol en de loopgroep zou ik het liefste tijdens de warming up op de hoogte brengen, maar zou ik het dan droog houden?’ ’s Morgens moest ik hier zelf wel een beetje om gniffelen. Alhoewel het zo nu en dan toch weer even opdook, verdween de ongerustheid grotendeels naar de achtergrond.
Persoonlijk ben ik niet zo’n binnenvetter en ik sprak makkelijk met diverse mensen over dit onderzoek. Enkele ervaringsdeskundigen vonden het onderzoek wel wat vervelend, maar met een roesje ging het wel. Een ander had het onderzoek zonder roesje uiterst boeiend gevonden en had buiten wat poliepen die nog net direct verwijderd konden worden niets ernstigs. Het enige dat vrijwel iedereen vervelend tot heel vervelend vond was het drinken van het laxeermiddel. Dat varieerde van vies tot smerig, van even schudden tot hevig kokhalzen en zelfs overgeven. Nou ja, ik ben een makkelijke eter en drinker en vind veel best lekker. Afwachten dus maar.
Vrijdag de tiende begon ik met een vezelvrij dieet, zondagmorgen nam ik een licht ontbijt en om 14:00 uur een lichte lunch. Daar ik tot uiterlijk 15:00 uur wat mocht eten, nam ik net voor die tijd nog een klein schaaltje blanke vla. Gezellig, zo op moederdag.
’s Avonds om 18:00 uur begon ik met de traktatie van de dag: het laxeermiddel. Een halve liter, waar ik minstens anderhalf uur over moest doen, samen met minimaal een halve liter heldere drank. Mwah, lekker is anders. Ik ben geen zoetekauw en bijvoorbeeld van die mierzoete energiedrankjes zijn beslist niet aan mij besteed. Nou, dit was min of meer een uiterst zoet en wat vreemd smakend energiedrankje. Dat ik er daadwerkelijk energie van kreeg zal ik niet beweren, maar lopen deed ik wel en dat meermaals. Een halve liter heldere drank, in mijn geval gewoon kraanwater, was ook geen enkel probleem. Grof geschat heb ik zelfs een paar liter water weggewerkt; wat had ik een dorst van die troep en – neem ik even aan – het vochtverlies.
Die nacht sliep ik goed, alhoewel ik soms wakker werd van borrelende darmen en als de dood was dat ik per ongeluk een windje zou laten in bed. Dat mag ik normaal al niet van mijn vrouw, maar in dit geval……. Het ging allemaal goed en ik kreeg het zelfs voor elkaar om tot een uur of acht te blijven liggen, hetgeen voor mij lang uitslapen is.
Vooraf was ik nogal benauwd dat ik erge trek zou krijgen en daardoor zelfs misselijk zou worden. Gelukkig gebeurde dat niet, terwijl ik normaal gesproken geen grote eter ben, maar wel een regelmatige eter.
Om 10:00 uur heb ik een serie opgezet en begon ik aan de tweede traktatie. De smaak was iets anders, maar wederom vond ik het nog aardig te doen. Zelfs een lichte neiging tot kokhalzen heb ik in het geheel niet gehad. De serie moest ik, na enige tijd, meermaals onderbreken omdat ik niet rustig op de bank kon blijven zitten. Voordat ik het wist was het tijd om me even snel te douchen, om te kleden en naar de kliniek te gaan. Mijn vrouw leverde me netjes af en zou me later weer komen halen.
Na een half uurtje in de wachtkamer werd ik naar de uitslaapkamer begeleid, maar ik voelde me best uitgeslapen. Daar kreeg ik een uiterst fraaie broek, met een klepje aan de achterzijde. Een soort blauwe lederhosen eigenlijk, maar dan met de klep aan de verkeerde kant. Bloeddruk opnemen, hartslag meten, infuusje aanbrengen en klaar was Henk. Nou ja, voor de zekerheid wilde ik toch graag nog even het toilet bezoeken, waar ik vooraf al een beetje bang voor was, voor een plasje aan de verkeerde kant.
Twee uiterst vriendelijke dames, één met dezelfde naam als mijn dochter en niet veel ouder plus een wat oudere dame, reden mij naar de behandelkamer en bereiden me verder door. Voor aanvang van het ritje roemden ze nog even mijn mooie benen, maar dekten ze toen wel snel toe. Enig cynisme meende ik te bespeuren, maar het ijs was in ieder geval gebroken.
Ze vroegen of ik een roesje met pijnstilling wilde, maar vanwege gebrek aan ervaring met het binnenbrengen van voorwerpen via die kant van mijn lichaam, vroeg ik me af of dat nou echt nodig zou zijn. Ik was wel nieuwsgierig naar het onderzoek en wilde niets missen of later zijn vergeten door dat roesje. Veel mensen bleken zich dan beter te kunnen ontspannen, maar ik voelde me eigenlijk uiterst ontspannen. Uiteindelijk kreeg ik geen roesje maar wel een lichte pijnstilling en kon het feest beginnen.
De slang met het cameraatje en lampje in de top naderden de ingang, waarna het schouwspel aanving waar ik dit relaas mee begon. Het naar binnen duwen viel me erg mee, mede vanwege het glijmiddel denk ik. De beelden werden al snel uiterst boeiend, het gevoel werd…tja…opgeblazen. Doordat de slang al spoedig stokte moest ik vanaf de linker zijligging op mijn rug gaan liggen, waarna de weg vrij kwam. Die lucht die de darm open moest maken voelde toch wel wat gênant, vanwege de aandrang die ik kreeg. ‘U mag gerust een windje laten als u die behoefte voelt.’, zei de jongedame die uitleg gaf over alles wat er op het scherm te zien was. ‘Mooi niet!’, dacht ik, met de gedachte dat er mensen aan de kant zaten waar de lucht – of misschien ook wel vocht – mijn lichaam dan zou verlaten. ‘Dat doet meneer al volop hoor.’, hoorde ik de oudere dame zeggen. ‘O, echt waar?’, vroeg ik half, maar oprecht gechoqueerd, met name omdat ik het zelf echt helemaal niet in de gaten had.
Het is heel bijzonder om een dikke darm van binnen te zien, vooral als het je eigen darm is. ‘Dit is de ingang van uw blinde darm.’, kreeg ik te horen en inderdaad zag ik een kleine opening. Iets terug werd de ingang naar mijn dunne darm gezocht, waarna een geslaagde poging volgde om die binnen te dringen. Is de dikke darm al uiterst interessant, de wand van de dunne darm is volledig anders en leek wel een beetje op een soort koraal. Prachtig, wat is de natuur toch bijzonder. Op de terugweg bleek een blauwe waas mijn lever te zijn, mooi zichtbaar door de darmwand. Bijzonder toch?
Mijn darm ziet er prima en mooi uit, zo kreeg ik direct aan het eind van het onderzoek te heren. Er werd zelfs geen poliepje aangetroffen, alleen enkele kleine en onschuldige divertikels. Wat een opluchting!
Op de uitslaapkamer, waar ik niet uit hoefde te slapen, bedankte ik beide dames voor de goede zorgen en de gezelligheid – want we hebben zelfs aardig wat gelachen – tijdens de behandeling. Daarna kreeg ik een enorme traktatie: een bekertje koffie, een bruin bolletje, margarine en een plaatje kaas. Daar kon het moederdaggebak dat ik de dag ervoor niet mocht eten beslist niet tegenop!
De dag na het onderzoek, vandaag, heb ik op z’n hoogst wat last van lichte duizelingen als ik buk en vervolgens opsta en een wat gevoelige buik aan de linkerkant, vermoedelijk de plek waar de slang niet verder wilde. Voor de rest is het heerlijk om weer gewoon te eten en te drinken, zoveel mogelijk mét vezels. Mmmmm.
Het is enorm fijn om te weten dat er niets aan de hand is en dat ik de komende tien jaar niet mee hoef te doen aan het onderzoek, al is dát op zich een kleine moeite voor een goed doel.